Во тек е овогодишната глобална кампања за подигнување на свесноста за нарушување на функцијата за тироидната жлезда, сé со цел да се запознае здравствената историја на секој поединец во семејството за да се намали ризикот од можни појави на нарушувања на функцијата на тироидеата имајќи го предвид влијанието на генетиката. Доколку почувствувате некои несекојдневни симптоми, поразговарајте со вашите најблиски за евентуална сличност, мониторирајте и секако, споделете вашиот личен доктор.
Нарушувања на функцијата на тироидната жлезда
Недоволното или прекумерното лачење на тироидните хормони можат да укажат на промени во метаболизмот за чија регулација овие хормони се од огромно значење. Во повеќето случаи, зголеменото лачење на тироидни хормони е поврзано со висока базална метаболичка тежина. Ова значи дека вашето тело согорува повеќе енергија додека е во мирување, по што губењето на тежината е чест симптом на хипертироидизам. Додека пак, недоволното производство на тироидни хормони обично е поврзано со ниска базална стапка на метаболизмот и се нарекува хипотироидизам (неактивна тироидна жлезда), што може да предизвика зголемување на телесната тежина. Во оваа состојба, вашето тело не троши толку многу енергија, при што може да доведе до вишок калории.
Тироидитис е воспаление на тироидната жлезда кое може да предизвика премногу високи или премногу ниски нивоа на тироиден хормон. Најчестиот тип на тироидитис е болеста Хашимото, која се смета за најчестата причина за хипотироидизам.
Во некои ретки случаи, имунолошкиот одговор на болеста Грејвс, која е најчестиот тип на хипертироидизам, може да продолжи доволно долго за да ја нападне тироидната жлезда и да доведе до воспаление. Затоа, може да предизвика болест Хашимото, која пак може да доведе зголемување на телесната тежина. Самото зголемување на телесната тежина генерално не е знак за проблем со тироидната жлезда. Но, зголемувањето на телесната тежина заедно со следните симптоми може да укаже на хипотироидизам: замор, болка, депресија, сува кожа, запек.
Исхрана со оптимални количини на јод, селен, цинк, Б12, витамин Д, железо , магнезиум
Поновите истражувања посочуваат дека 26,8% од лица со субклинички хипотироидизам, развиле целосен хипотироидизам во рок од 6 години од нивната првична дијагноза. Нутриционист Соња Пановска, м-р по јавно здравје ја истакнува важноста на внесување оптимална количина јод во исхраната и советува дека добри извори на јод вклучуваат јодирана кујнска сол, морска риба, млечни производи и јајца. Националниот институт за здравје во САД препорачува 150 микрограми дневно за повеќето возрасни и тинејџери. Една четвртина лажичка јодизирана сол или 1 чаша обичен јогурт со малку маснотии обезбедува околу 50% од дневните потреби за јод.
Многу студии покажуваат дека промените во исхраната на повеќе начини можат да им користат на луѓето кои се соочуваат со болеста Хашимото, вклучително и подобрување на функцијата на тироидната жлезда, промовирање на здрава телесна тежина и намалување на симптомите на хипотироидната жлезда.
Која храна треба да ја ограничите и избегнувате?
„Луѓето со хипотироидизам треба да избегнуваат храна која може да придонесе за оксидативен стрес и воспаление, како што се ултра-обработена храна, храна и пијалоци со висока содржина на додаден шеќер и пржена храна. Суровиот зеленчук како зелка, кељ, зелје, како и големи количини на сок направен со суров зеленчук , треба секојдневно да се избегнува. Евентуално еднаш неделно можете да го конзумирате во сварена обарена форма. Истото важи за сојата и просото“, вели Пановска, и додава дека, иако вообичаените препораки вклучуваат исхрана богата со растителни влакна, сепак внесени премногу влакна веднаш по земањето лекови за тироидна жлезда може да ја попречат апсорпцијата на лекарствата во организмот. Штом ќе ги испиете лековите, почекајте два часа пред да јадете оброк богат со влакна (оној со повеќе од околу 15 грама влакна).
Лековите за тироидната жлезда се земаат на празен стомак при што се постигнува оптимална апсорпција. Експертите предлагаат лековите за тироидна жлезда како што е левотироксинот, да се земаат најмалку 30 до 60 минути пред појадок, или најмалку 3 до 4 часа по вечерата, во согласност со препораките на докторот кој ја препорачал терапијата.
„Одредени додатоци, па дури и кафето, можат значително да влијаат на апсорпцијата на лековите за тироидната жлезда, па затоа е важно секогаш да го земате лекот на празен стомак и да чекате најмалку 30 минути пред да консумирате храна или пијалоци, освен вода. Исто така, треба да избегнувате земање лекови за тироидната жлезда во рок од 4 часа по земањето на додатоци за железо или калциум“, истакнува нутриционист М-р Соња Пановска.
Препораки за храна која треба да се консумира:
- Зеленчук кој не содржи скроб: зелените лисјасти зеленчуци , тиквички, аспарагус, моркови, пиперки, печурки итн.
- Овошје: бобинки, јаболка, праски, круши, грозје, агруми, ананас, банани итн.
- Скробен зеленчук: слатки компири, компири, грашок, итн.
- Риба, јајца, месо и живина: риба и школки, јајца, мисирка, пилешко, итн.
- Здрави масти: маслиново масло, авокадо, масло од авокадо, кокосово масло, незасладен кокос, полномасно јогурт итн.
- Зрна без глутен: кафеав ориз, овес, киноа, тестенини од кафеав ориз итн.
- Семиња, јаткасти плодови и путер од јаткасти плодови: бадеми, индиски ореви, семки од тиква, природен путер од кикирики итн.
- Грав и леќа, наут
- Млечни и немлечни замени: кокосово млеко, кокос јогурт, бадемово млеко, незасладен јогурт, сирење итн.
- Зачини и билки: свежи и сушени билки како босилек и рузмарин, зачини како пиперка, шафран и куркума, и здрави зачини салса и сенф.
Доколку сте во можност, работете со регистриран (лиценциран) диететичар или нутриционист, кој ќе може да идентификува која храна можеби ќе треба да ја елиминирате, и да помогне да се развие балансиран план за исхрана, кој непотребно не ги исклучува состојките богати со хранливи материи.
